Sarni Las jest Zespołem Krajobrazowo-Przyrodniczy. Obejmuje obszar leśny na północnym brzegu Jeziora Nowogardzkiego. Położony jest na zachód od miasta Nowogard, prowadzi do niego ul.Wojska Polskiego oraz pieszy szlak turystyczny wiodący ulicą Promenady, a następnie trasą wokół jeziora.
|
OPIS PRZYRODNICZY
Gatunki chronione
We florze „Sarniego Lasu" występuje 5 gatunków chronionych (dodatkowo jeden w jego bezpośrednim sąsiedztwie, przy brzegach jeziora - grążel żółty). Najmniej licznie rośnie turzyca piaskowa, która występuje tylko w jednym miejscu, na odsłoniętej skarpie przy jeziorze. Pozostałe gatunki występują licznie, chociaż konwalia majowa rośnie łanowo tylko w jednym miejscu, we wschodniej części „Sarniego Lasu". Zwraca uwagę obecność okazałych, kwitnących okazów bluszczu pospolitego w części lasu bezpośrednio sąsiadującej z zabudową miejską.
Gatunki zagrożone i rzadko spotykaneWe florze „Sarniego Lasu" nie ma gatunków zagrożonych w skali regionalnej czy krajowej. Do gatunków zasługujących na uwagę należą rodzime taksony, lokalnie rzadkie lub stopniowo ustępujące. Do roślin takich należą:
Zbiorowiska roślinne
Pod względem udziału powierzchniowego zdecydowanie dominują na terenie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego zbiorowiska leśne. Można tu zidentyfikować zespół łęgu jesionowo-olszowego Circaeo-Alnetum występujący w kadłubowej postaci i kwaśną buczynę Luzulo pilosae-Fagetum występującą na niewielkiej powierzchni w formie typowej, często zaś w różnych postaciach degeneracyjnych. Zbiorowisko o charakterze łęgu cechuje się obecnością cech zbliżających je do olsów. Świadczy o tym znaczny udział gatunku szuwarowego - turzycy błotnej. W drzewostanie dominuje olsza, siedlisko jest słabo zabagnione. W odróżnieniu od typowych olsów brak kępowej struktury zbiorowiska, gatunków borowych, występuje zaś licznie czeremcha i nitrofilna pokrzywa zwyczajna. Potencjalne siedliska kwaśnych buczyn dominują w granicach „Sarniego Lasu", jednak roślinność tylko na niewielkich powierzchniach, zwłaszcza na skarpach w pobliżu jeziora, wykształcona jest w sposób typowy dla tego typu zbiorowisk. Dominują tu w drzewostanie buki a w podszycie i runie występują acidofilne gatunki: turzyca pigułkowata, kosmatka owłosiona, kruszyna pospolita, jarząb pospolity. Masowo rozwijają się jeżyny, pojawiają się nawet gatunki borowe (borówka czarna). Niewielkie powierzchnie w miejscach wydeptywanych zajmuje zespół babki szerokolistnej i życicy trwałej Lolio-Plantaginetum w miejscach suchych i świeżych oraz zespół z głowienką pospolitą Prunello-Plantaginetum na ścieżkach przy jeziorze oraz w lesie łęgowym. Na brzegach jeziora występują fragmenty zespołu „lilii wodnych" Nupharo-Nymphaeetum oraz niewielkie płaty szuwarów trzcinowych Phragmitetum australis i pałkowych Typhetum latifoliae. Znajdują się one poza granicami zespołu przyrodniczo-krajobrazowego jednak odgrywają ważną rolę dla atrakcyjności krajobrazowej i bioróżnorodności.
Ptaki - Na terenie ZPK "Sarni Las" występują:
Gatunki nielęgowe:
Na terenie przylegającym do ZPK, tzn. na Jeziorze Nowogardzkim stwierdzono:
Owady
Na terenie Zespołu Przyrodniczo - Krajobrazowego stwierdzono następujące gatunki motyli dziennych:
|
ZNACZENIE ROŚLINNOŚCI DLA TURYSTYKI I REKREACJI
Cechy bioklimatu warstwy rekreacyjnej
Insolacja Bezpośredni dopływ promieniowania słonecznego do dna lasu zależy głównie od zwarcia koron drzew. W kwaśnej buczynie do dna lasu dociera około 40% energii słonecznej, w drzewostanie dębowo-sosnowym i sosnowym wielkość ta waha się od 30 do 60%. Specyficzną cechą oświetlenia warstwy rekreacyjnej pod drzewostanem sosnowym jest jego względna jednorodność przestrzenna, wynikająca z wielokrotnego rozpraszania światła przez igły koron drzew.
Przewietrzanie Ruchliwość mas powietrza zależy przede wszystkim od struktury roślinności. Zarówno w kwaśnej buczynie jak i w drzewostanie dębowo-sosnowym i sosnowym przeważają ruchy konwekcyjne powietrza, przy czym drzewostany sosnowe charakteryzują się sprawniejszym przebiegiem tego procesu.
Produkcja tlenu W kwaśnej buczynie produkcja tlenu jest dość wysoka i wynosi 15-18 t/ha/rok. Raczej nie występuje tu niedosyt tlenu. W drzewostanie dębowo-sosnowym i sosnowym produkcja tlenu utrzymuje się na poziomie niskim lub średnim i wynosi około 5 t/ha/rok. W niesprzyjających warunkach, przy małej ruchliwości mas powietrza może wystąpić w przyziemnych warstwach niedosyt tlenu.
Produkcja ozonu Wysokość produkcji ozonu w buczynach zależy od pory roku (jest wyższa wiosną niż latem). Kwaśne buczyny charakteryzują się dość wysoką produkcją ozonu. Wynosi ona średnio 0,002 mg/cm3. Produkcja ozonu przez drzewostan dębowo-sosnowym i sosnowym zależy głównie od pory dnia. W godzinach rannych zawartość ozonu wynosi średnio 0,015 mg/cm3, w porze największego nasłonecznienia spada niemal do zera.
Struktura jonowa: W kwaśnej buczynie jonizacja powietrza jest dość znaczna. Wynosi ona średnio 1300-1700 jl/ cm3. Wskaźnik biegunowości (stosunek jonów dodatnich do ujemnych) wynosi 0,9-1,3. W drzewostanie sosnowym jonizacja powietrza jest na ogół mała (średnio 500-800 jonów lekkich w 1 cm3). Wskaźnik biegunowości waha się w granicach 0,3-0,9 (na skraju lasu 1-1,3).
Aeroplankton: W drzewostanach sosnowych i mieszanych skład aeroplanktonu zależy od pory roku. Wiosną przeważają pyłki sosny i brzóz, latem - spory. Monoterpeny i ozon działają bakterio i grzybobójczo, w związku z czym zawartość bakterii i zarodników grzybów jest bardzo niska (około 200 bakterii i 600 zarodników na 1 m3 powietrza). W kwaśnej buczynie o luźnej strukturze drzewostanu zawartość bakterii w aeroplanktonie jest nieco wyższa i wynosi 600 bakterii na 1 m3 powietrza. W aeroplanktonie kwaśnej buczyny przeważają pyłki i cząsteczki roślin wyższych oraz zarodniki grzybów. Ogólna gęstość aeroplanktonu nie jest jednak wysoka.
Właściwości zbiorowisk roślinnych
Właściwości filtracyjno-detoksykacyjne Drzewostan sosnowy i mieszany charakteryzuje się słabym tłumieniem fal akustycznych i hamowaniem siły wiatru. Niska jest także zdolność do oczyszczania powietrza z zanieczyszczeń pyłowych. Inaczej jest w przypadku kwaśnej buczyny. Zdolności do hamowania siły wiatru i tłumienia hałasu są średnie lub duże. Absorpcja pyłów i metali ciężkich jest duża (pochłanianie pyłów wynosi około 60t/ha/rok). Duże właściwości detoksykacyjne wynikają z dużej zawartości substancji bakterio- i grzybobójczych w powietrzu.
Właściwości zdrowotne Bioklimat kwaśnej buczyny działa lekko pobudzająco, odkażająco i stymuluje naturalne procesy odpornościowe organizmu człowieka. Jedynym przeciwwskazaniem do przebywania w kwaśnej buczynie może być niekiedy znaczna ilość pyłków w powietrzu. Bardziej znaczącym dodatnim oddziaływaniem na zdrowie człowieka charakteryzuje się bioklimat drzewostanów sosnowych. Działa on leczniczo na choroby układu oddechowego. Substancje lotne mają silne działanie dezynfekcyjne, ponadto obniżają ciśnienie krwi.
Właściwości estetyczne Drzewostan sosnowy pozbawiony jest sezonowej zmienności barw. Przeważają tu kolory szaro-zielone, niebieskawe, odcienie brązu, co ma działanie wybitnie uspokajające. Uspokajająco działają też typowe bodźce dźwiękowe i zapachowe. Atrakcyjność estetyczna jest więc dość znaczna. Podobnie, dość dużymi walorami estetycznymi charakteryzują się kwaśne buczyny. Jest to związane z sezonową zmiennością barw liści drzew, a także występowaniem w runie, często licznie, roślin o barwnych kwiatach.