2021 03 08 spis Zarówno spis ludności i mieszkań, jak i spis rolny są badaniami obowiązkowymi, realizowanymi w oparciu o ustawy o spisach. Są to jednocześnie największe przedsięwzięcia statystyczne jakie podejmowane są  nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Realizacja takich projektów wymaga pełnej mobilizacji, zarówno społeczeństwa jak i państwa.

Spisy powszechne są istotnymi momentami w życiu narodu, kiedy państwo pyta swoich obywateli „ilu nas jest”, „kim jesteśmy”, „jak żyjemy” oraz o inne istotniejsze informacje związane z funkcjonowaniem społeczeństwa. W ocenie organizacji międzynarodowych spisy są jednymi z największych przedsięwzięć organizacyjnych mobilizujących narody w czasach pokoju. Spisom powinien przyświecać cel profesjonalnej ich realizacji, co jest nie bez znaczenia dla odbioru wizerunku państwa przez obywateli.

Zgodnie z Art. 4 Rozporządzenia (WE) Nr 763/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9.07.2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań, państwa członkowskie UE zobligowane są do zbierania danych statystycznych.

Źródłami  danych mogą być:

  1. tradycyjne spisy powszechne;
  2. spisy powszechne oparte na danych z rejestrów administracyjnych;
  3. kombinacja tradycyjnych spisów powszechnych z badaniami reprezentacyjnymi;
  4. kombinacja spisów powszechnych w oparciu o dane z rejestrów administracyjnych z badaniami reprezentacyjnymi;
  5. kombinacja spisów powszechnych w oparciu o dane z rejestrów administracyjnych z tradycyjnymi spisami powszechnymi;
  6. kombinacja spisów powszechnych w oparciu o dane z rejestrów administracyjnych badaniami reprezentacyjnymi oraz tradycyjnych spisów powszechnych; oraz
  7. odpowiednie badania oparte na próbie rotacyjnej („kroczące” spisy powszechne).

Co dekadę GUS spisuje wszystkich Polaków. Pyta o wiek, wykształcenie, ale i o wymiar czasu pracy czy liczbę pokoi w mieszkaniu. Nie inaczej będzie w tym roku, bo ostatni taki spis odbył się w 2011. Pandemia jednak sporo zmieni. W tym roku podstawową formą będzie samospis internetowy.  Jak będzie wyglądał? Na stronie GUS pojawi się specjalna aplikacja, która ma zostać uruchomiona z początkiem kwietnia. Zalogować będzie można się na nią również z urządzeń mobilnych. Każda spisująca się osoba będzie uwierzytelniana "w systemie teleinformatycznym". Aplikacja GUS ma też na bieżąco sygnalizować, czy dobrze wypełniamy rubryki. Nie oznacza to jednak, że do naszych drzwi nie może zapukać rachmistrz. Bardziej prawdopodobne jest jednak to, że do nas zadzwoni.

- Jeśli chodzi o bezpośrednie spisywanie w domach, to oczywiście przewidujemy taką możliwość. Wszystko zależy jednak od sytuacji epidemicznej. Na pewno taka forma spisywania się, o ile do niej dojdzie, będzie realizowana w pełnym reżimie sanitarnym - zapewnia rzeczniczka GUS.

Jest jeszcze jedna możliwość: można samemu spisać się w urzędzie gminy lub przez infolinię.

GUS przyznaje jednak, że spis w czasie pandemii jest "sporym wyzwaniem". Dlatego prawdopodobnie zostanie wydłużony czas jego trwania. Początkowo zaplanowany był do końca czerwca, ale w związku z przyjjęciem przez Sejm nowelizacji ustawy o narodowym spisie powszechnym prawdopodobne jest zakończenie 30 września.

Jeśli ktoś do nas zapuka lub zadzwoni i poprosi nas o szczegółowe dane, skąd mamy wiedzieć, czy to faktycznie rachmistrz, a nie na przykład oszust?
- Każdy rachmistrz będzie miał identyfikator z numerem, który będzie można zweryfikować poprzez specjalną aplikację na stronie spis.gov.pl lub na infolinii - wyjaśnia rzeczniczka GUS.

Sporo osób jednak od razu się rozłącza, gdy słyszy obcy głos. Co w takim wypadku? - Jeśli rozmowa z rachmistrzem zostanie przerwana lub ktoś nie odbierze połączenia, będziemy wysyłali powiadomienia SMS-owe. W takim powiadomieniu wyślemy numer telefonu do rachmistrza, więc można będzie łatwo się z nim skontaktować - odpowiada rzeczniczka GUS.

Urząd zaznacza, że każdego rachmistrza obowiązuje zachowanie tajemnicy statystycznej. A za jej złamanie grozi nawet 5 lat więzienia.

1 kwietnia rozpocznie się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Dostarczy on szerokiej wiedzy na temat mieszkańców i warunków życia w naszym kraju. Spis odbędzie się w 100. rocznicę pierwszego spisu powszechnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Tegoroczny spis będzie źródłem informacji na temat liczby i struktury demograficznej mieszkańców Polski, a także ich wykształcenia, wykonywanych zawodów i warunków, w jakich żyją. Dane pozyskane podczas spisu posłużą do celów naukowo-badawczych. Zostaną też wykorzystane do tworzenia założeń polityk publicznych, które państwo i władze samorządowe prowadzą w różnych sferach życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego.

Udział w spisie powszechnym jest obowiązkowy.

Formy spisu:

  • Samospis przez Internet to podstawowy sposób, wygodny i bezpieczny.
  • Spis telefoniczny lub bezpośredni, przy udziale rachmistrza spisowego.

Aktualne informacje na temat Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 są dostępne na stronie spis.gov.pl.

Dominika Jagiela